وال پست چیست؟ + ضوابط آیین نامه‌ای اجرای وال پست

وال پست یکی از مهم ترین تجهیزات ساختمانی است که در قدیم آن را با نام وادار نیز معرفی می کردند. این وادارها تقریبا یک دهه است که در ایران رواج پیدا کرده اند و اکثر مهندسین از آن ها استفاده می نمایند. با توجه به اینکه وادارها در ایران قدمت زیادی ندارند، در برخی از مواقع اجرای آن ها با مشکل همراه می باشد. با این وجود امروزه این تجهیزات به وفور مورد استفاده قرار می گیرند و نقش بسیار موثری در مهار دیوارهای غیر سازه ای و افزایش استحکام سازه دارند. به همین منظور در ادامه قصد داریم شما را با این وادارها به طور کامل آشنا کنیم.

وال پست چیست و چرا در ساختمان استفاده می شود؟

وال پست ها یا همان وادارها به منظور مهار دیوارهای داخلی و خارجی در مقابل بارهای جانبی مانند باد و زلزله مورد استفاده قرار می گیرند. این مهارها از کلاف های افقی و عمودی تشکیل شده اند که مقاومت سازه را در برابر عوامل خارجی افزایش می دهند. از این کلاف ها به منظور اتصال اسکلت ساختمان به میانقاب های سازه ای و غیر سازه ای استفاده می گردد. در اکثر مواقع برای اجرای وادارهای فلزی نبشی کشی مورد استفاده قرار می گیرد. فراموش نکنید که کشور ایران روی گسل های فراوانی قرار گرفته است. به همین دلیل افزایش مقاومت ساختمان ها در برابر زلزله از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد.

وال‌پست (Wall Post) به معنی نگهدارنده (Post) دیوار (Wall) در برابر نیروهای وارد بر آن می‌باشد. درواقع هدف اصلی در اجرای وال پست، جلوگیری از تغییر شکل خارج از صفحه دیوارهای غیرسازه‌ای بوده و وال‌پست هیچ نقشی در تحمل بارهای جانبی ناشی از زلزله ندارد. وال پست یک سازه اصلی عمودی یا افقی شبیه به ستون یا تیر اما با عملکرد متفاوت می باشد که برای اتصال دیوارها به ستون ها، تیرها و دال ها و  هم ‌چنین ایمن سازی آن‌ها از واژگونی استفاده می شود. در واقع وال پست یک آیتم سازه ای است که در طراحی و ساخت دیوارهای بنایی برای افزایش پایداری دیوارهای جانبی و محافظت از آن‌ها در برابر آسیب نیروی باد، بارهای سنگین یا جانپناه استفاده می‌شود. وال پست‌ها معمولاً فولاد ملایم (کم کربن) ساخته می‌شوند.انواع وال پست رایج در صنعت ساختمان سازی به شرح زیر است:

• وال پست با مش فایبرگلاس یا وال مش
• وال پست با مقطع نبشی
• وال پست با مقطع ناودانی
• وال پست FRP
• وال‌پست‌ با مقطع IPE
• وال پست با مقطع باکس فولادی

توجه داشته باشید که وال پست ها از مزایای فوق العاده ای برخوردارند. مهم ترین مزیت این وادارها جلوگیری از ترک خوردگی دیوارها در اثر بارهای جانبی است. به طور کلی وادارها می توانند آسیب های ناشی از زلزله را در دیوارها به حداقل برسانند. از دیگر کاربردهای این محصول محافظت از در و پنجره، عایق تاسیسات ساختمان و … است. نکته قابل توجه در رابطه با وادارها امکان استفاده از آن ها در ساختمان های اسکلت فلزی و بتنی می باشد. بنابراین می توان وادارها را در اکثر ساختمان ها برای مهار بارهای ناشی از زلزله مورد استفاده قرار داد.

اجرای وال پست در کدام بخش از ساختمان ضروری است؟

مطابق با پیوست ششم آیین نامه 2800 و نشریه 714 ویرایش 1401 یک سری از ضوابط باید به طور اصولی و البته اجباری در پروژه های ساختمان و عمران رعایت شوند. ایمن سازی دیوارهای پیرامون در برابر زلزله به واسطه وال پست های افقی و عمودی و میانقاب ها جزو این ضوابط محسوب می شوند. از طرفی این وادارها باید در دیوارهای داخلی که ارتفاع 1.8 متر دارند نیز مورد استفاده قرار گیرند. تقاطع دیوارهای غیر سازه ای، جان پناه و کنار بازشوها نیز از دیگر بخش هایی هستند که باید به کمک وادارها مهار شوند.

• اجرای وال پست در میانقاب
  میانقاب یک دیوار می باشد که قسمت داخلی قاب های بتنی و یا فولادی را پر می کند. پروفیل های وال پست داخل میانقاب اجرایی می شوند و منجر به بهبود عملکرد لرزه ای آن می گردند.
• اجرای وال پست در تقاطع دیوارهای غیر سازه ای
  از دیگر قسمت هایی که نیاز به اجرای وال پست دارند، تقاطع دیوارهای غیر سازه ای می باشد. وادارها در قسمتی که دو دیوار متقاطع به یکدیگر متصل می شوند، اجرا می گردند.
• اجرای وال پست در کنار بازشو 
  زمانی که ابعاد بازشو بیشتر از 2.5 متر باشد، باید وادار و همچنین نعل درگاه را در دو سمت آن اجرایی نمود. عدم استفاده از وادار موجب می شود تا مقاومت بازشوها در برابر بارهای جانبی کاهش یافته و دچار آسیب دیدگی شوند.
• اجرای وال پست در جان‌پناه
  اگر ارتفاع جان پناه حداقل 1.5 متر و ارتفاع حداقلی ستون های اطراف آن 1.35 متر باشد، باید از وال پست استفاده نمود. این وادارها برای مهار لرزه ای به صورت میانی در فاصله دو ستون اجرا می شوند.

پیامدهای جانی و مالی عدم اجرای صحیح وال پست در ساختمان

یکی از موضوعات بسیار مهم در رابطه با وال پست ها، صحت اجرای آن ها در ساختمان است. همانطور که گفته شد وادارها می توانند نقش بسیار موثری در مهار تنش ها و بارهای جانبی ساختمان داشته باشند. با این وجود عدم اجرای صحیح وادارها می تواند بسیار خطرناک بوده و خسارت های زیادی را به بار آورد. متاسفانه در صورتی که وادارها به درستی اجرا نشوند می توانند علاوه بر خطر مالی، خطرات جانی بسیار زیادی نیز به همراه داشته باشند.

به طور مثال در زلزله اخیر کرمانشاه خسارت مالی و جانی بسیار زیادی به بار آمد. مهندسین و بازرسین پس از بررسی ساختمان ها متوجه شدند که عدم اجرای صحیح وادارها بیشترین نقش را در بروز این خسارت ها ایفا نموده است. در این حادثه نیروی زلزله منجر به لرزش شدید دیوارهای غیر سازه ای شد و فشار زیادی را متوجه سازه ساختمان ها نمود. با ریزش دیوارها کاهش مقاومت سازه بسیاری از ساختمان ها در این زلزله تخریب شدند.

تقسیم بندی وال پست بر اساس جنس وال پست

وال پست ها با توجه به جنس مقاطع آن ها به سه دسته تقسیم بندی می شوند. هر کدام از این وادارها ویژگی مشخصی داشته و در شرایط متفاوتی مورد استفاده قرار می گیرند.

• وال مش: 
  یکی از نوین ترین انواع وادارهای مهار لرزه ای وال مش ها هستند. این وادارها از ترکیب نوار مش فایبرگلاس و پلاستر معدنی تولید شده اند. این ترکیب یک کامپوزیت سیمانی بسیار قدرتمند ایجاد می نماید که می تواند نقش بسیار زیادی در مهار لرزه ای دیوارهای غیر سازه ای داشته باشد. به همین دلیل است که امروزه تقریبا استفاده از وال پست های مرسوم و قدیمی منسوخ شده و وال مش ها جایگزین آن ها شده اند.
• وال پست فلزی: 
  وادارهای فلزی ترکیبی از نبشی، قوطی و ناودانی می باشند که معمولا در ساختمان های دارای اسکلت مورد استفاده قرار می گیرند. این وادارها مانند تیر یا ستون عمل می کنند و در فواصل مشخص اجرا می شوند.
• وال پست بتن آرمه:
  وال پست های بتن آرمه نیز نوع دیگری از انواع وادارها هستند که معمولا در سازه های اجرا شده با مصالح بنایی مورد استفاده قرار می گیرند. با توجه به این موضوع در ساختمان های اسکلت بتنی و یا فلزی از این وادارها استفاده نمی شود.

تقسیم بندی وال پست بر اساس راستای وال پست

وال پست از نظر نوع اتصال به دو صورت قائم (عمودی) و افقی دسته بندی می‌گردد.

وال پست قائم که به وادار نیز معروف می باشد به صورت موازی با ستون و اعضای قائم اجرا می‌شود. این پروفیل معمولا به شکل H است که ساخت آن با استفاده از دو ناودانی یا چهار نبشی صورت می‌گیرد.

تیرک یا وال پست افقی با مقطع فولادی یا بتنی می‌باشد که ارتفاع آزاد دیوارهای بیشتر از ۳.۵ متر را کاهش می‌دهد.

راهنمای طراحی وال پست

مطابق ضوابط نشریه 714 والپست دو وظیفه اساسی دارد. محدود کردن طول آزاد دیوار و انتقال بارهاي توزیع شده در راستاي افقی به تیرها. در صورتیکه نیروي وارده به دیوار از مقاومت خمشی آن در راستاي قائم بیشتر باشد یک راهکار، توزیع عکس العمل دیوار در دو جهت افقی و قائم میباشد. بدین منظور با اجراي والپست طول آزاد دیوار را محدود میکنند تا قسمتی از بارهاي عمود بر صفحه وارده به دیوار در راستاي افقی توزیع شوند. باید توجه داشت که در رفتار پوسته اي اگر نسبت یک بعد به میزان قابل توجهی بزرگتر از بعد دیگر شود رفتار به سمت رفتار استوانه سوق پیدا میکند و عملاً اجراي والپست تاثیر مورد نظر را نخواهد داشت. (سهم راستاي افقی در صورتیکه فاصله والپستها بیش از دو برابر ارتفاع دیوار باشد تقریباً نزدیک به صفر میشود) بنابراین حداکثر فاصله والپستها به 4 متر محدود شده است. باید توجه کرد که مقاومت دیوار جداسازي شده غیر مسلح در راستاي افقی ناچیز است. بنابراین اجراي والپست باید همراه با تسلیح دیوار باشد چون در غیر اینصورت با اجراي والپست تقاضاي خمشی افقی در دیوار بیشتر از ظرفیت آن شده و اجراي والپست بدون تسلیح دیوار باعث خرابی دیوار در نیروي کمتري میشود. والپست باید براي بار خمشی گسترده خارج از صفحه وارده بر آن با توجه به سهم بارگیر راستاي افقی به صورت یک تیر دو سر مفصل طراحی شود.

در حالت تسلیح دیوار با وال مش در را ستاي قائم با توجه به افزایش ظرفیت خمشی در راستاي قائم نیازي به توزیع بار عمود بر صفحه در دو راستا نمی باشد و همچنین نیازي به اجراي والپست یا مهار دیوار در  مجاورت ستون ها با بست یا نبشی نیست. در این حالت رفتار دیوار به صورت خمش یک جهته فرض می شود.

پیشنهاد برای مطالعه

نقش و اهمیت اجرای وال پست در ساختمان چیست؟

همانطور که ذکر شد نقش وال پست، انتقال نیروهای حاصل از باد و زلزله از دیوار به فریم است که این عمل از خرابی دیوار جلوگیری می کند.

وال پست از اجزای غیرسازه ای است و اجرای صحیح آن منجر به کاهش خرابی دیوارها می شود. اگر چه اجرای وال پست در سازه های شهری از اهمیت بالایی برخوردار است اما اجرای آن با نقطه ضعف هایی همراه است و کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تا پیش از زلزله های اخیر به خصوص زلزله کرمانشاه  تصور بر این بود که در هنگام وقوع زلزله سالم ماندن اجزای اصلی ضامن عملکرد مناسب سازه است و میزان خسارت کم خواهد بود. اما در مواقعی که سازه پایدار می باشد و به اجزای اصلی آسیبی نرسد، با آسیب دیدن اجزای غیر سازه ای نیز عملکرد سازه با مشکل مواجه می‌شود و نه تنها آسیب مالی بلکه آسیب جانی جبران ناپذیری به همراه دارد.

از پس از زلزله کرمانشاه، اجرای وال پست راهکاری جدید برای تقویت یا مقاوم‌سازی دیوارهای غیرسازه‌ایی محسوب می‌شود.اما همواره ساختمان‌های قدیمی، فاقد وال پست هستند. بدین منظور راهکارهایی جهت پایدارسازی دیوارهای بدون وال پست، طراحی شده است. برای آگاهی از این راهکارهای نوین، می‌توانید مقاله جامع ” مقاوم سازی دیوار بدون وال پست ” را مطالعه فرمایید.

ضوابط آیین نامه ای اجرای وال پست در ساختمان کدام است؟

اتصال دیوارها به سازه باید به نحوي انجام شود که در اثر خیز تیرهاي زیر و بالاي دیوار، جابجایی نسبی طبقات و یا عوامل وارد آورنده نیروي خارج از صفحه از جمله زلزله، باد و …، قطعه دیوار پایدار بماند و عملکرد آن حفظ شود و از ایجاد ترك شدید در دیوار جلوگیري نماید. در ادامه ضوابط آیین نامه ای اجرای وال پست در ساختمان بر اساس پیوست شش استاندارد 2800 و ضابطه 714 سازمان برنامه و بودجه شرح داده می شود. ذکر این نکته ضروری است جزییات مشروح تر همراه با جداول مقاطع محاسبه شده در “راهنماي طراحی سازه اي و جزییات اجرایی دیوارهاي غیر سازه اي– ضابطه شماره 819 مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازي” ارائه شده است.

جزییات اجرایی دیوارهاي داخلی و خارجی

در صورتی که طول دیوار از مقادیر مجاز براساس طراحی (حداکثر 4 متر) بیشتر شود، از عضو قائم با مقطع فولادي یا بتنی (وادار) به عنوان تکیه گاه جهت مهار خارج از صفحه دیوار و اجزاي مسلح کننده آن استفاده می شود. وادار باید به نحو مناسبی به کف سازه با اتصال به صورت مفصلی متصل شود ولی اتصال آن در زیر تراز سقف باید در راستاي داخل صفحه به صورت کشویی باشد تا امکان جابجایی درون صفحه دیوار فراهم شود. در دیوارهاي خارجی روي سطح وادار باید به وسیله پشم سنگ ضد رطوبت براي عایق بندي پوشانده شود و بر روي آن یک لایه مش الیافی یا رابیتس براي جلوگیري از ترك خوردگی نازك کاري اجرا شود. براي انتقال بار به وادار استفاده از اتصالات جوشی یا پیچی و نظایر آنها به وادار مجاز است ولی نباید از مقاومت اصطکاکی ناشی از بارهاي ثقلی استفاده شود.

وادارها نباید به نبشی هاي تعبیه شده در تیرها که تنها جهت جلوگیري از حرکت خارج از صفحه نصب شده اند جوش شوند. با توجه به اتصال کشویی وادار نیازي به رعایت فاصله جداسازي دیوار در مجاورت وادارها نمی باشد و دیوار می تواند از بر وادار چیده شود. در دیوارهاي واقع در خارج قاب، وادارهاي دو انتهاي دیوار باید در برابر حرکت جانبی در هر دو جهت مقید (به صورت اتصال تلسکوپی) شوند و به دیوار اجازه حرکت داده شود. در این حالت جزییات اتصال دیوار به این وادارها مانند اتصال به ستون ها می باشد در این فاصله جداسازي 1% بین وادار و دیوار باید رعایت شود.

در دیوارهاي با ارتفاع بیش از سه و نیم متر باید با استفاده از عضو افقی با مقطع فولادي یا بتنی (تیرك) ارتفاع آزاد دیوار را کاهش داد. در این حالت براي اینکه جداسازي دیوار از قاب سازه اي به نحو مناسب انجام شود، نیاز به اجراي وادار انتهایی براي نگه داشتن تیرك می باشد. نحوه اجراي تیرك به این صورت است که تیرك باید به صورت کامل بر روي دیوار بن شیند و بار ثقلی دیوار فوقانی نباید به تیرك منتقل شود.

اتصال لبه قائم دیوارها به ستون ها و دیوارهاي برشی ساختمان یا هر عضو قائم سازه اي دیگر در سازه باید به گونه اي باشد که ممانعتی در برابر جابجایی نسبی ایجاد نکند. یکی از روش هاي مناسب براي اتصال دیوار به عضو قائم سازه اي، استفاده از اتصال کشویی در محل تماس، به وسیله نبشی یا ناودانی منقطع یا پیوسته می باشد. همچنین از اتصالات U شکل لغزشی براي مهار خارج از صفحه و در عین حال تامین آزادي حرکت در درون صفحه دیوار می توان استفاده نمود. در صورت استفاده از میلگرد بستر از شاخک انتهایی آن جهت اتصال دیوار به ستون در جهت خارج می توان استفاده نمود و نیازي به استفاده از نبشی یا ناودانی نمی باشد.

اتصال دیوار به زیر سقف باید به صورت اتصال لغزشی بدون اتصال مستقیم دیوار به سقف و با استفاده از مهار خارج از صفحه دیوار با قطعاتی از قبیل نبشی یا ناودانی اجرا شود. همچنین توان به جاي مهار خارج از صفحه دیوار در تراز سقف، آخرین ردیف دیوار را به وسیله میلگرد یا بست مسلح نمود. در اجراي دیوارهاي داخلی به خصوص در انواع سقف هاي داراي تیرچه یا تیر یا هر نوع سقف مختلط که در آنها تیري در راستاي دیوار نباشد ، مانند دیوارهاي خارجی می توان رج انتهایی دیوار یا رج ماقبل آنرا با میلگرد بستر یا بست مسلح کرد.

اتصال دیوار هاي غیر سازه اي به یکدیگر

در اتصال دیوارها توصیه می شود که به دلیل امکان بروز تنش هاي کششی در درون صفحه دیوارهاي متقاطع، از بست هاي فلزي مشابه آنچه در مورد اتصال به ستون به کار برده شد استفاده شود و یا براي جداسازي دیوارها از یک دیگر در محل اتصال دو دیوار متقاطع از وادار استفاده شود.

اجراي نعل درگاه و نصب پنجره

براي بازشوهاي بزرگتر از 2.5 متر، نیاز به اجراي وادار و نعل درگاه در کنار بازشو می باشد. در بازشوهاي کوچکتر از این اندازه، در صورتی که از چهارچوب فلزي مناسب که پاسخگوي بارهاي وارده باشد استفاده شود و المان هاي مسلح کننده دیوار به قاب متصل شوند احتیاجی به تعبیه وادار در کنار بازشو نمی باشد، در غیر این صورت باید براي این دهانه ها نیز وادار تعبیه نمود.

اجراي دیوار در دهانه‌هاي مهاربندي شده

در دهانه هاي مهاربندي در تمام ساختمان ها، دیوار باید در جهت داخل صفحه از قاب سازه اي جداسازي شود. اجراي دیوار در محور مهاربند یا با هرگونه تماس یا اتصال به مهاربند با توجه به اینکه مانع از عملکرد صحیح و رفتار مناسب مهاربند می شود ممنوع می باشد. دیوار باید خارج از محور مهاربند و با جزییات جداسازي ارائه شده در پیوست شش استاندارد 2800 اجرا شود. در صورت نیاز می توان براي عدم نمایان بودن مهاربند از دو دیوار در دو سمت مهاربند که فاقد هر گونه اتصال و درگیري با مهاربند می باشند استفاده کرد.

جزییات اجراي دیوار در بیمارستان ها

مطابق ضوابط پیوست شش استاندارد 2800 در بیمارستانها جهت جلوگیري از ایجاد هر گونه ترك در دیوار در هنگام زلزله و خارج نشدن فضاهاي استریل از سرویس دهی ضروري است که در مجاورت تیر و ستون از قطعات ناودانی سرتاسري، که داخل آن به اندازه یک درصد ارتفاع طبقه از مواد تراکم پذیر نظیر پشم سنگ ضد رطوبت پر شده است، استفاده شود.این جزییات براي هر دو نوع دیوارهاي بلوکی و پانلی لازم الاجرا می باشد.

مسلح نمودن و پایدار سازي دیوار جانپناه

با توجه به ضوابط سازمان آتش نشانی حداقل ارتفاع جان پناه ها 1.2 متر توصیه می شود. در این حالت مناسب است که ستون هاي پیرامونی بام، تا ارتفاع 1.35 متر بر روي بام ادامه پیدا کنند. این ارتفاع براي مهار لرزه اي جان پناه می باشد. در فاصله بین ستون ها در صورت نیاز با اجراي وادار طبق جزییات ارائه شده، طول آزاد دیوار کوتاه شده و دیوار جان پناه بین وادارها باید به نحو مناسبی مشابه جزییات ارائه شده در پیوست 6 استاندارد 2800 و ضابطه 714 یا روش هاي مشابه جهت تحمل بارهاي خارج صفحه مسلح شود. یک روش دیگر براي مهار لرزه اي جان پناه استفاده از میلگردهاي مسلح کننده قرار گرفته در دیوار و مهار شده در دال سقف (وادار بتنی) در فواصل 1 متر می باشد.

مراحل مهار دیوار به روش وال مش کدام است؟

برای مهار دیوارهای غیر سازه ای با استفاده از وال مش در ابتدا باید سطح دیوار را آماده سازی نمود و تمامی آلودگی ها را از دیوار پاک کرد. پس از آن یک لایه پلاستر سیمانی یا گچی را روی سطح دیوار می پاشند. در ادامه باید توری فایبرگلاس که مطابق با ابعاد مورد نظر در نقشه برش داده شده اند را روی پلاستر نصب نمود. پس از آن پروفیل های ناودانی و نبشی را با استفاده از اتصالات جوشی یا پیچی نصب می کنند. در ادامه نیاز است با استفاده از چسب اپوکسی نبشی و ناودانی ها را در جای خود محکم نمود. در آخر نیز یک لایه دیگر از پلاستر مورد استفاده را به روش پاششی روی سطح مش ها می ریزند و سطح دیوار را کامل پوشش می دهند. پیشنهاد می کنیم مقاله “راهنمای اجرای وال مش در انواع ساختمان بتنی و فولادی” را مطالعه کنید.

درنظرگیري اثر میانقابی دیوار در ساختمان

طبق بند 1-5-8 پیوست 6 استاندارد 2800 دیوارهاي داخلی و نماها باید طوري اجرا شوند که تا حد امکان مانعی براي حرکتاجزاي سازه اي در زمان زلزله ایجاد نکنند. در صورتی که دیوارها از قاب هاي پیرامونی خود جدا نشوند لازم است اثر اندرکنش این اعضا با سیستم سازه اي در تحلیل و طراحی سازه لحاظ شود. میانقاب به دیواري اطلاق می شود که به طور کامل دهانه اي از یک قاب فولادي یا بتنی را پوشانده و توسط تیرها و ستون ها احاطه شده است. قاب میان پر شامل میانقاب و قاب پیرامونی آن می باشد که باید ضوابط پیوست 6 استاندارد 2800 را اقناع نماید.

وظایف و نقش مهندس ناظر ساختمان در اجرای صحیح وال پست

در صورتی که وال پست به درستی اجرا نشود می تواند خسارت های زیادی را هنگام وقوع زلزله به وجود آورد. به همین دلیل مهندس ناظر باید هنگام اجرای وادارها از صحت اجرای آن ها مطمئن شود. در صورتی که اجرای وادارها مطابق با نقشه و استانداردهای مربوطه نبود و یا عدم انطباق و نقص در اجرا وجود داشت باید سریعا برای اصلاح آن اقدام شود. همچنین مهندس ناظر باید بر تمامی روند اجرا و مصالح مورد استفاده در نصب وادارها نظارت داشته باشد. در صورتی که مهندس ناظر اجرای درست وال پست ها را کنترل نکند و پس از اجرای وادارها خسارت جانی و مالی رخ دهد، مهندس مقصر شناخته می شود. بنابراین در صورت بروز هرگونه خسارت مهندس نیز باید به همراه سایر اجراکنندگان پروژه جریمه پرداخت نماید. توجه داشته باشید که اگر ناظر ایرادات اجرای وادارها را به کارفرما و مجریان پروژه به صورت کتبی ارائه نموده باشد، جریمه ای پرداخت نخواهد کرد.  به طور کلی ناظر باید ابعاد و شرایط دیوارها، تطابق مصالح با استانداردها، طراحی و نقشه، ظاهر و ساختار وادارها را مورد ارزیابی قرار دهد. همچنین مهندس باید بر اجرای میلگرد بستر، قفل و بست دیوارها با وادار، ارتفاع نعل درگاه، کیفیت مصالح ساختمانی و … نظارت داشته باشد.

دستمزد و هزینه اجرای وال پست چقدر است؟

دستمزد و هزینه اجرای وال پست ها به عوامل متعددی بستگی دارد. بنابراین برای برآورد هزینه اجرای آن ها در ابتدا باید عوامل مختلفی مانند ابعاد دیوار، دستمزد گروه اجرایی برای اجرای هر متر مربع، موقعیت جغرافیایی و … را مورد ارزیابی قرار داد. از مهم ترین موارد تعیین کننده هزینه اجرای وادارها می توان به موارد زیر اشاره داشت.

• نوع وال پست:
  اولین و مهم ترین عامل تاثیرگذار بر هزینه اجرای وادارها نوع آن ها می باشد. همانطور که پیش تر به آن اشاره شد وادارها را می توان به انواع فلزی، بتن آرمه و وال مش دسته بندی نمود. برای اجرای وادارهای فلزی باید در ابتدا میلگردهای بستر اجرا شوند و همچنین از وادارهای عمودی و افقی استفاده نمود. این موضوع موجب می شود تا هزینه اجرای وادارهای مرسوم و قدیمی بسیار زیاد شود. در صورتی که امروزه وال مش ها با حذف میلگردهای بستر و وادارهای عمودی و افقی هزینه های مهار دیوارها را به شدت کاهش می دهند. از طرفی سهولت در اجرای وال مش ها موجب شده تا هزینه اجرای آن ها بسیار کمتر از وادارهای فلزی و بتنی باشد.
• متراژ پروژه:
  متراژ پروژه نیز از دیگر عوامل تاثیرگذار بر هزینه اجرای وادارها می باشد. هزینه اجرای آن ها به صورت متر مربع ارزیابی می شود. از طرفی قیمت تمام شده متریال و مصالح مورد استفاده در اجرای وادار در تعیین دستمزد اجرای هر متر مربع وال پست موثر است. قطعا هر چقدر متراژ پروژه بیشتر باشد، هزینه اجرای وادارها نیز افزایش می یابد.

در مقاله “هزینه اجرا و قیمت خرید انواع وال پست چقدر است؟” به صورت کامل به قیمت وال پست پرداخته ایم.

زمان لازم جهت اجرای وال پست در ساختمان چقدر است؟

زمان لازم برای اجرای مهار دیوارهای غیر سازه ای به عوامل متعددی بستگی دارد که مهم ترین آن ها عبارتند از:

• نوع وال پست:
  نوع وادارها از مهم ترین عواملی هستند که مشخص می کنند زمان اجرای آن ها چقدر است. به طور مثال هنگام اجرای وادارهای فلزی در ابتدا باید میلگرد بستر اجرا شود و دیوارچینی انجام گردد. این موضوع موجب می شود تا زمان اجرای کار نسبت به اجرای وال مش ها افزایش یابد. همچنین ساختار آن ها بسیار پیچیده بوده و اجرای وادارهای فلزی نیز نیاز به تخصص و تجربه بالا دارد. در صورتی که وال مش ها ساختار بسیار ساده تری دارند و برای اجرای آن ها نیاز به تخصص بالایی نیست. به همین دلیل افراد نیمه ماهر نیز می توانند وال مش ها را اجرا کنند. از طرفی برای اجرای وال مش نیازی به میلگرد بستر و دیوارچینی حرفه ای نیست. این موضوع علاوه بر کاهش هزینه ها در کاهش زمان اجرای وال مش ها نیز نقش بسیار موثری دارد.
• متراژ پروژه:
  متراژ پروژه نیز از اصلی ترین عوامل تعیین کننده زمان اجرای پروژه است. هر چقدر متراژ کار گسترده تر باشد، باید زمان بیشتری را برای اجرای وادارها در نظر گرفت. از طرفی وادارهای فلزی محدودیت اجرا دارند و برای متراژ بالا باید از اتصالات پیچیده استفاده نمود. این موضوع نقش بسیار زیادی در افزایش زمان اجرای پروژه دارد. البته وال مش ها محدودیت اجرا ندارند و می توان به سادگی آن ها را در متراژ بالا به صورت نواری و یا سرتاسری نصب نمود.

وال پست در آیین نامه ها و مقررات ملی ساختمان

وال پست ها از جمله ابزارهای بسیار مهم برای مهار لرزه ای هستند که در آیین نامه 2800 مقررات ملی ساختمان نیز به آن ها اشاره شده است. از مهم ترین الزامات اجرای وادارها که در آیین نامه به آن ها اشاره نموده اند عبارتند از:

مطابق با ضوابط لحاظ شده در پیوست های زیر ارتقاء مقاومت ساختمان ها در مقابل زلزله از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. مطابق با ضوابط لحاظ شده در پیوست های زیر ارتقاء مقاومت ساختمان ها در مقابل زلزله از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. از طرفی مهار دیوارهای غیر سازه ای نقش بسیار موثری در ایمنی سازی ساختمان ها در مقابل زلزله دارند. از طرفی مهار دیوارهای غیر سازه ای نقش بسیار موثری در ایمنی سازی ساختمان ها در مقابل زلزله دارند.

• ضابطه 819 دفتر مقررات ملی و ساختمان
• استاندارد ۲۸۰۰ ایران: ویرایش چهارم، بند 7-5-3 (دیوار غیر سازه‌ای)
• پیوست ششم استاندارد ۲۸۰۰ ایران: ویرایش چهارم، بند پ6-1-4-2-1 (وادارها)
• مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان: بند 4-9-1 (دیوارها)
• مبحث ششم مقررات ملی ساختمان بند 6-5-2-2 (ضوابط مربوط به جداکننده‌ها)
• مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان بند 8-5-5-7، بخش پ (دیوارهای جداگر)

مهم ترین ضوابط عبارتند از:

• از وادارهای افقی برای دیوارهایی که بیشتر از 3.5 متر است، استفاده می گردد.
• اگر طول دیوار بیشتر از 4 متر شود، باید از وادار به عنوان تکیه گاه برای مهار خارجی دیوار استفاده شود.
• اگر طول دیوار بیشتر از 6m باشد، باید وال پست عمودی اجرا نمود. (در برخی مواقع 5m نیز مشخص شده است)
• در صورتی که طول دیوار 40 برابر ضخامت دیوار باشد، باید وادار عمودی اجرا شود. (در برخی مواقع 30 برابر عنوان شده است)
• در وال پست های کشویی نیاز به رعایت فاصله جداسازی وادار و دیوار نیست.
• اگر ارتفاع دیوار بیشتر از 1.8 متر باشد، باید آن را به خوبی مهار نمود.
• لبه های قائم در تمامی دیوارهای غیر سازه ای باید مهار شوند.

تفاوت بین وادار و ستون چیست؟

وادار و ستون دو عضو عمودی سازه محسوب می‌‌گردند  با این تفاوت که وادار در واقع یک المان غیر باربر می‌باشد که بار وارد شده بر آن نباید از 1300 نیوتون بیشتر گردد.

وادارها بارهای ساختاری عمودی را تحمل می‌کنند و غیر باربر می‌باشند، مانند دیوارهای جداکننده که فقط فضاها را از هم جدا می‌کنند. در واقع پنجره‌ها، درها، روکش داخلی، روکش یا نمای بیرونی، عایق‌ها و وسایل برقی را در جای خود نگه می‌دارند و به شکل گیری ساختمان کمک می‌کنند.

 نحوه اتصال وال پست به قاب

با توجه به اینکه وال پست افقی یا قائم می‌باشد، می‌توان از اتصالات کشویی، تلسکوپی، بست انعطاف‌پذیر یا شاخک انتهایی استفاده کرد. اتصالات در واقع آزادی عمل لازم برای حرکت جانبی دیوار و وادار را فراهم می‌کنند. به غیر از این اتصالات استفاده از روش‌های دیگر اتصال نظیر جوش یا پیچ مجاز می‌باشد.

 اجرای وال پست در ساختمان های بتنی و فولادی

نحوه اجرای وال پست در اسکلت بتنی

در ابتدا محل اجرای وال پست ها مشخص می‌شود . صفحات فلزی که در بین طبقات قرار دارند، باید کاملا از هم جدا شوند و در بالا و پایین دیوار با کمک رول بولت نصب گردد. جای دقیق وال پست برای نصب توسط مجری مشخص می‌گردد. در زمان چیدن بلوک ها بین هر دو ردیف از بست استفاده می‌شود. پس از اتمام ساخت دیوار، از چهار میلگرد استفاده کرده و آن‌ها را به ورق های اجرا شده در کف و سقف جوش می‌دهیم. سپس با استفاده از سیم آرماتور بندی نسبت به اتصال میلگردها به بست ها اقدام کرده و دو طرف دیوار را قالب می بندیم. در مرحله نهایی داخل قالب ها بتن می‌ریزیم و در پایان پس از باز کردن قالب ها وال پست منطبق بر ضخامت دیوار به دست می‌آید.

یکی از وال پست‌های رایج در صنعت ساختمان‌های بتنی، وال پست FRP است. این وال پست، به راحتی و با ابزاری ساده، قابل اجرا است. برای آشنایی بیشتر با این نوین وال پست، می‌توانید مقاله جامع ” پایدارسازی دیوار با نوین وال پست FRP ” را مطالعه فرمایید.

اجرای وال پست در اسکلت فلزی

اجرای وال پست در اسکلت فلزی بسیار ساده تر از اسکلت بتنی است. به این دلیل که  وال پست ها از طریق جوشکاری به اسکلت فلزی جوش می‌دهند و به تیر و ستون متصل می‌کنند. در ساختمان‌های  اسکلت فلزی حتماً باید از وال پست های فلزی استفاده شود.

روش‌های مختلف اجرای وال پست ساختمان کدام است؟

• اتصال به ستون های ساختمان با استفاده از میلگرد
• مهار کردن دیوار با قرار دادن میلگرد داخل کف ساختمان
• تسمه دور ستون
• مهار دیوار با گذاشتن میلگرد در ستون‌های کناری
• با استفاده از انکر بولت و نبشی کشی
• وال پست برای جان پناه بام ساختمان
• مهار کردن دیوار به دیوار برشی به واسطه رد کردن میلگرد در سوراخ قاب ها

سوالات متداول