معایب وال مش چیست؟

آیا سیستم وال مش دارای معایبی است؟

سیستم وال مش به دلیل داشتن برتری های زیاد نیست به روش های قدیم اجرای وال پست، توانسته به یکی از بهترین و محبوب ترین روش ها برای اجرای وال پست تبدیل شود. کاهش هزینه های پروژه، عدم نیاز به مصالح ساختمانی فلزی گران قیمت، استفاده از متریال های ارزان قیمت و مقاوم، عدم نیاز به نیروهای کار متخصص برای اجرا و … از جمله مزایای سیستم وال مش هستند. مهندسین ناظر و پیمانکاران همواره به دنبال روش های ایمن برای مقاوم سازی ساختمان ها هستند تا بتوانند از خطرات حادثه آفرین جلوگیری کنند. به همین خاطر طبیعی است که آن ها نیاز به کسب اطلاعات بیشتر در مورد معایب وال مش داشته باشند.
سیستم وال مش که یک روش نوین است، به خودی خود دارای ضعف نیست؛ اما به دلیل نوین بودن این سیستم، می توان معایب وال مش را در پروژه های انجام شده به سه دسته طراحی وال مش، تامین مصالح وال مش و اجرای این سیستم تقسیم بندی کرد. این معایب مربوط به خطاهای اجرایی یا مبهم بودن برخی از اطلاعات هستند که در ادامه این مقاله به آن ها خواهیم پرداخت.

مبهم بودن ضوابط طراحی آیین نامه های مرتبط با وال مش

برای اجرای یک سیستم مقاوم در برابر زلزله در اجزای غیر سازه ای نیاز به ضوابط و آیین نامه های دقیق است. به طور مثال برای اجرای وال پست فلزی آیین نامه های دقیق و کافی وجود دارند که مهندسین می توانند با توجه به این آیین نامه ها و قوانین، مراحل اجرای وال پست فلزی را انجام دهند. اما یکی از معایب وال مش که باعث می شود خطاهای طراحی در این سیستم بالا رود، عدم وجود ضوابط و آیین نامه های کافی برای وال مش است.
البته در ضابطه 819 یک سری دیتیل های مرتبط با نحوه اجرا و طراحی وال مش وجود دارند و ابعاد مش و توری و فاصله آن ها با یکدیگر مشخص شده اند. این موضوع باعث شده تا کارفرمایان و مهندسین تصور کنند که نیازی به طراحی وال مش نیست و می توان از همان ابتدای مشخص شده در آیین نامه برای هر ساختمانی با هر ابعاد و شرایطی استفاده کرد.
مشکلات طراحی وال مش می تواند یک عیب بزرگ برای این سیستم باشد. چرا که باید برای هر ساختمان و طبقات وال مش به صورت جداگانه و مطابق با محاسبات مهندسی طراحی شود. با این حال با توجه به پیشرفت هایی که در این زمینه در حال انجام است، به نظر می رسد در آینده ای نه چندان دور ضوابط و آیین نامه های دقیق تری برای اجرای وال مش وجود داشته باشند که بتوان به آن ها استناد کرد. در مقاله “ وال پست مش (وال مش) جایگزین وال پست های سنتی و فلزی ” در مورد وال مش و نحوه اجرا آن توضیح داده شده است که برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد اجرای آن می توانید به مطالعه آن بپردازید.

عدم وجود دیتیل های اجرایی کافی وال مش

برای اجرای یک سیستم جدید در ساختمان ها و سازه های جدید، نیاز به دانش مهندسی کافی و اطلاع از جزئیات آن سیستم است. اگر دیتیل های اجرایی کافی برای سیستم وال مش وجود داشته باشند، مهندسین و پیمانکاران مطابق با همین دیتیل ها پیش می روند و این سیستم را بدون نقص اجرا می کنند. در این صورت اگر خطای اجرایی صورت بگیرد، نشان از ضعف آگاهی مهندسین و کارگران بوده است. اما متاسفانه عدم وجود دیتیل های اجرایی کافی و یکپارچه برای اجرای وال مش باعث شده تا خطاهایی در حین اجرای این سیستم وجود داشته باشد.
دیتیل های اجرایی وال مش به صورت پراکنده در آیین نامه های مختلف آمده اند. این پراکنده بودن اطلاعات و ناکافی بودن آن ها باعث شده تا ابهامات و سوالات بسیار زیادی برای اجرای وال مش در ذهن مهندسین به وجود بیاید. در واقع در آیین نامه ها و ضوابط هیچ اشاره ای به نحوه اجرای سیستم وال مش در شرایط خاص ساختمان ها نیست. این در حالی است که هر یک از ساختمان ها شرایط ویژه ای دارند و باید مطابق با شرایط آن ها مراحل اجرای وال مش انجام شود.
به طور مثال در این آیین نامه ها مشخص نیست که وال مش در ساختمان ها با سیستم باربر سقف وافل چگونه باید اجرا شود؟ یا اینکه اجرای وال مش در مواردی که دیوار در بین دو تیرچه در سقف تیرچه باشد، چگونه است؟ برای اجرای وال مش می توان چه کاری انجام داد؟

عدم اجرای پلاستر کشی به ضخامت حداقل 1 سانتی متر در دو طرف مش فایبرگلاس

یکی از معایب وال مش که البته نمی توان آن را به عنوان یک عیب شناخت و بیشتر خطای اجرایی است، عدم اجرای پلاستر کشی با ضخامت مناسب است. پلاستر کشی یکی از اقداماتی است که باید حتما برای اجرای مش فایبرگلاس روی دیوار انجام شود. فرآیند پلاسترکشی با گچ و سیمان انجام می شود. رعایت حداقل ضخامت پلاستر برای اجرای وال مش بسیار حائز اهمیت است.
در برخی از مواقع کارگران برای کاهش نیاز به استفاده از پلاستر و هزینه های اجرایی، پلاستر کشی را با ضخامت پایین انجام می دهند. این در حالی است که باید حتما ضخامت پلاستر در دو طرف مش فایبرگلاس به 1 سانتی متر برسد. در غیر این صورت کیفیت مش چسبیده شده روی دیوار تحت تاثیر قرار می گیرد و نمی توان شاهد عملکرد صحیح پلاستر و ترکیب آن با وال مش بود. بنابراین، حساسیت انتخاب ضخامت مناسب برای پلاستر کشی وال مش بالا است و باید با اطمینان خاطر از ضخامت مناسب پلاستر استفاده کرد.

عدم اجرای پلاستر کشی به عنوان اندود رویین و زیرین بر روی دیوار

یکی دیگر از معایب وال مش که باز هم یک خطای اجرایی است، عدم اجرای پلاستر کشی به عنوان اندود رویین و زیرین است. نحوه اجرای وال مش بدین گونه است که در ابتدا یک لایه از پلاستر در زیر وال مش قرار می گیرد. سپس توری فایبرگلاس روی وال مش قرار گرفته و با پلاستر رویین تثبیت می شود. بنابراین لازم است که دو لایه پلاستر از یک جنس به عنوان اندود رویین و اندود زیرین روی دیوار اجرا شود تا بتوان شاهد عملکرد مناسب وال مش بود.
گاهی اوقات دیده شده است که کارگران فقط اندود رویین را برای اجرای وال مش استفاده می کنند. یعنی وال مش را روی دیوار قرار می دهند و بدون اندود زیرین، کار پلاستر کشی را فقط با یک لایه انجام می دهند. این کار باعث می شود تا وال مش آن مقاومت مد نظر را نداشته باشد و کاملا زیر پلاستر مدفون نشود. در نتیجه باعث می‌شود که کیفیت آن تحت تاثیر قرار بگیرد و به مقاومت مورد نظر نرسد.

استفاده از مش الیاف غیر استاندارد

یکی از مهم ترین متریال هایی که باید برای اجرای وال مش مورد استفاده قرار گیرد، مش الیاف است. مش الیاف استاندارد باید دارای گرماژ مناسب و کیفیت بالایی باشد تا بتوان با اطمینان خاطر آن را برای اجرای وال مش مورد استفاده قرار داد. بعضی از افراد سودجو با توجه به محبوبیت سیستم وال مش، اقدام به فروش مش و الیاف غیر استاندارد می کنند و مهندسین نیز بدون توجه به استانداردهای موجود که به طور دقیق در پیوست 6 استاندارد 2800 ذکر شده اند، اقدام به خرید و اجرای این مش های فایبرگلاس می کنند.
بنابراین، برای جلوگیری از خطای اجرایی وال مش لازم است که این سیستم با توجه به استانداردهای مشخص شده در ضابطه اجرا شود. از این رو اگر نیاز به خرید مش الیاف دارید، حتما باید نمونه استاندارد آن را که بر اساس نحوه اجرایی وال مش (اجرای یک سره یا نواری) انتخاب کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مش فایبرگلاس استاندارد برای اجرای وال مش توانید به بخش پیوست 6 استاندارد 2800 پ 6-1-4-2-11-1 مسلح کردن دیوار با شبکه الیاف رجوع کنید.

استفاده از پلاستر سیمانی با مقاومت پایین

همانطور که متوجه شدید بخش زیادی از معایب وال مش مربوط به نحوه اجرای نادرست این سیستم است. سیستم وال مش یک سیستم جدید برای مهار لرزه ای اجزای غیر سازه ای است که با کمک پلاستر و مش فایبرگلاس انجام می شود. مش فایبرگلاس باید دارای استاندارد خاصی باشد و به دنبال آن پلاستر سیمانی استفاده شده نیز باید مقاومت مناسبی داشته باشند تا بتوان آن ها را برای اجرای وال مش انتخاب کرد.
توجه به استانداردهای ذکر شده در آیین نامه برای انتخاب بهترین پلاستر سیمانی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. متاسفانه برخی از کارگران و مهندسین توجهی به این موضوع ندارند و از پلاستر سیمانی با مقاومت پایین استفاده می کنند. این در حالی است که یکی از مهم ترین المان هایی که در سیستم وال مش باعث تامین مقاومت می شود، پلاستر سیمانی می باشد. مطابق با ضابطه استاندارد 714، حداقل مقاومت فشاری پلاستر سیمانی که برای اجرای وال مش مورد استفاده قرار می گیرد، باید 30 مگاپاسکال باشد.

اجرای نبشی در اطراف دیوار

نبشی ها از جمله مصالح ساختمانی هستند که می توانند برای مهار لبه های دیوار مورد استفاده قرار گیرند. در برخی از سیستم های مهار لرزه ای اجزای غیر سازه ای، اجرای نبشی ها در اطراف دیوار ضروری است. این موضوع باعث شده تا برخی از افراد به دلیل ضعف آگاهی تصور کنند که باید حتما در حین اجرای وال مش، نبشی ها را نیز در اطراف دیوار نصب کنند تا شاهد عملکرد صحیح دیوارها باشند.
با این حال به علت فلسفه متفاوت اجرای وال مش در ساختمان ها، اجرای نبشی در اطراف دیوار در این سیستم ضروری نیست و بهتر است که برای آن هزینه زیادی صرف نشود. البته به طور دقیق مشخص نیست که اجرای نبشی در اطراف دیوار تا چه حد می تواند روی عملکرد وال مش تاثیرگذار باشد، اما توصیه می شود که مطابق با استانداردهای اجرایی و مطابق با فرض خمش یک طرفه، نبشی ها و ناودانی ها فقط در بالا و پایین دیوار استفاده شوند.

تکنیک مجزا اجرای وال مش برای دیوار درز انقطاع همسایه

هدف از اجرای سیستم وال مش سهولت در مهار لرزه ای اجزای غیر سازه ای ساختمان ها است. اگرچه هنوز معایب وال مش در برخی از ساختمان ها دیده می شوند که ناشی از عدم آگاهی یا اجرای نادرست این سیستم ها هستند، اما اگر به تکنیک های جدید اجرای وال مش در فضاهای مختلف توجه شود، می توان این سیستم ها را برای مهار لرزه ای در هر ساختمانی نصب کرد.
یکی از مهم ترین بخش هایی از ساختمان ها که نیاز به اجرای وال مش دارد، درز انقطاع همسایه است. در درز انقطاع همسایه دسترسی به یک طرف دیوار امکان پذیر است و نمی توان به طرف دیگر دیوار نیز دسترسی داشت. با توجه به اینکه وال مش باید به صورت دو طرفه اجرا شود تا مقاومت دیوار را در برابر ارتعاش زلزله بالا ببرد، بسیاری از مهندسین تصور می کنند که یا امکان اجرای وال مش برای دیوارهای درز انقطاع همسایه وجود ندارد یا اینکه باید به هر طریقی شده این کار را انجام دهند. همین موضوع باعث می شود تا یکی از مهم ترین معایب وال مش در ساختمان ها پدیدار شود که آن هم عدم تامین مقاومت مورد نیاز برای دیوار درز انقطاع همسایه می باشد.
مهندسین اجرایی وال مش با توجه به استانداردهای موجود و تجربه خودشان، تکنیک مجزایی را برای اجرای وال مش برای دیوار درز انقطاع همسایه در نظر گرفته اند. به طوری که همزمان با دیوارچینی این دیوار مراحل نصب وال مش روی دیوار به صورت دو طرفه انجام می شود. پروسه نصب وال مش روی دیوار درز انقطاع آنقدر ساده نیست و نیاز به یک کارگر باتجربه در زمینه اجرای وال مش دارد. اما اگر به تکنیک مجزای اجرای وال مش برای دیوار درز انقطاع توجه شود، مشکلی برای این سیستم نوین مهار لرزه ای به وجود نخواهد آمد.

چالش اجرای وال مش در مناطق بادخیز

شرایط ساختمان سازی در شرایط آب و هوایی مختلف متفاوت است و این موضوع باعث شده تا استانداردها و ضوابط مشخصی برای ساختمان سازی در شرایط گوناگون وجود داشته باشند. اما با توجه به نوین بودن روش وال مش هنوز ابهامات زیادی برای نحوه اجرای وال مش در مناطق خاص مانند مناطق بادخیز وجود دارد که توجه به آن ها بسیار حائز اهمیت است.
همانطور که می دانید وال مش پس از انجام مراحل دیوارچینی انجام می شود. این در حالی است که وال پست های فلزی در حین دیوارچینی انجام می شوند. این موضوع باعث می شود تا مشکلی در حین اجرای وال پست فلزی در مناطق بادخیز به وجود نیاید و بتوان با ایمنی کامل، مقاومت اجزای غیر سازه ای را در برابر شرایط مختلف افزایش داد.
ولی به دلیل اینکه وال مش پس از دیوارچینی روی دیوار اجرا می شود، ممکن است در مناطق بادخیز اجرای این سیستم مشکل ساز باشد. در چنین شرایطی اگر باد میان دیوار و سیستم وال مش قرار بگیرد و باعث ایجاد فاصله بین دیوار و توری فایبرگلاس شود، حتی اجرای وال مش مطابق با استانداردهای ذکر شده نمی تواند ایمنی لازم را به وجود آورد. بنابراین مهندسین و پیمانکاران باید حتما به این نکته توجه داشته باشند که در مناطق بادخیز نباید فاصله ای میان دیوار و وال مش باقی بماند. اگر فاصله ای بین دیوار و وال مش باقی بماند، احتمال فرو ریختن دیوار در حین بادهای شدید وجود دارد.

جمع بندی

هدف از ارائه این مقاله، آشنا کردن مهندسین اجرایی پروژه با معایب وال مش بود. این در حالی است که اگر وال مش به صورت صحیح طراحی و اجرا شود و محصولات استاندارد نیز برای اجرای این سیستم استفاده شوند، می توان وال مش را جایگزینی عالی برای وال پست فلزی شناخت. اما اگر وال مش به درستی در ساختمان های جدید اجرا نشود، نمی تواند ایمنی مد نظر را ایجاد کند. از این رو توجه به این نکته که سیستم وال مش نیازمند رعایت یک سری استانداردها و ضوابط است، بسیار حائز اهمیت بوده و پیشنهاد می کنیم که با توجه به این نکته سیستم وال مش را انتخاب کنید. به همین دلیل در مقاله”وال مش بهترین جایگزین وال پست ستنی و فلزی” به طور گسترده در مورد این موضوع توضیح داده ایم که می توانید به مطالعه آن بپردازید.
در آینده ای نه چندان دور سیستم وال مش برتری های بیشتری نسبت به وال پست فلزی پیدا می کند. چرا که خطاهای اجرایی و طراحی این سیستم مشخص می شوند و ضوابط و آیین نامه های دقیق تری برای اجرای وال مش به وجود می آیند که توجه به آن ها برای مهندسین و پیمانکاران ضروری است. اگر این ضوابط کامل شوند و ابهامات موجود برای اجرای وال مش برطرف گردند، می توان این سیستم را بهترین سیستم برای مهار لرزه ای شناخت.